Radon w piwnicy - Ciche zagrożenie dla zdrowia

Co to jest radon?

Radon (Rn-222) powstaje w wyniku rozpadu uranu znajdującego się w glebie, skałach i wodzie gruntowej. Gaz ten wydostaje się z ziemi i może przenikać do budynków przez szczeliny w fundamentach, pęknięcia w podłodze, nieszczelności instalacyjne czy kanalizacyjne.

Dlaczego piwnice są szczególnie narażone?

Piwnice znajdują się najbliżej gruntu, skąd radon się wydziela. Dodatkowo, słaba wentylacja i ograniczony przepływ powietrza w tych pomieszczeniach sprawiają, że gaz może się tam gromadzić w wyższych stężeniach niż w innych częściach domu.

Jak radon wpływa na zdrowie?

Długotrwałe narażenie na wysokie stężenie radonu zwiększa ryzyko zachorowania na raka płuc. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), radon jest drugą – po paleniu papierosów – najczęstszą przyczyną raka płuc. Zagrożenie to dotyczy zarówno palaczy, jak i osób niepalących.

Jak sprawdzić poziom radonu?

Pomiar poziomu radonu można przeprowadzić przy użyciu specjalnych detektorów:

  • Detektory pasywne – najczęściej wykorzystywane do długoterminowych pomiarów. Pozostają w miejscu przez kilka miesięcy, a następnie wysyła się je do analizy.
  • Detektory aktywne – elektroniczne urządzenia monitorujące poziom radonu w czasie rzeczywistym.

W Polsce normy dopuszczalne określone są w przepisach prawa. Dla miejsc zamieszkania zalecany maksymalny poziom to 300 Bq/m³.

Co zrobić, jeśli poziom radonu jest zbyt wysoki?

Jeśli pomiar wykaże przekroczenie dopuszczalnych norm, warto podjąć działania zmniejszające stężenie gazu:

Uszczelnienie pęknięć i szczelin w fundamentach i podłogach.

Poprawa wentylacji – szczególnie w piwnicach i dolnych kondygnacjach.

Instalacja systemów odprowadzania radonu – np. systemy podpodłogowej wentylacji mechanicznej.

Profilaktyka to podstawa

Zaleca się wykonanie pomiarów radonu szczególnie w domach zbudowanych na terenach o podwyższonej zawartości uranu w glebie oraz w starszych budynkach bez odpowiedniej izolacji przeciwwilgociowej. Nawet nowe domy mogą być narażone, jeśli nie przewidziano odpowiednich zabezpieczeń już na etapie projektowania.

Podsumowanie

Radon to poważne, choć często niedostrzegane zagrożenie. Ponieważ jego obecność w domu nie daje żadnych sygnałów ostrzegawczych, jedynym sposobem na ocenę ryzyka jest wykonanie pomiaru. Regularna kontrola i odpowiednie działania zapobiegawcze mogą znacząco zmniejszyć ryzyko zdrowotne dla domowników.

Sytuacja w Polsce

W Polsce zagrożenie radonem jest realne, choć wciąż niedostatecznie rozpoznane przez ogół społeczeństwa. Występowanie radonu zależy od rodzaju podłoża geologicznego – szczególnie narażone są tereny górskie i podgórskie, a także niektóre obszary o podłożu granitowym i łupkowym.

Gdzie w Polsce stężenia radonu są najwyższe?

Badania geologiczne i środowiskowe wskazują, że wyższe stężenia radonu notuje się m.in. w następujących rejonach:

Sudety (zwłaszcza Kotliny Jeleniogórska i Kłodzka)

Tatry i Podhale

Góry Świętokrzyskie

Niektóre obszary Górnego Śląska i Lubelszczyzny

W tych regionach obserwowano przekroczenia dopuszczalnych norm, zarówno w budynkach mieszkalnych, jak i użyteczności publicznej.

Mapa ryzyka radonowego w Polsce, która przedstawia potencjalne zagrożenie występowania podwyższonych stężeń radonu w różnych regionach kraju. Mapa ta została opracowana przez Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy na podstawie analizy geologicznej i geochemicznej podłoża.

Legenda mapy:

Niski potencjał radonowy: obszary, gdzie ryzyko wystąpienia wysokich stężeń radonu jest minimalne.

Średni potencjał radonowy: regiony, w których mogą występować umiarkowane stężenia radonu.

Wysoki potencjał radonowy: tereny, gdzie istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia podwyższonych stężeń radonu.

Obszary o podwyższonym ryzyku:

Sudety: w szczególności Kotliny Jeleniogórska i Kłodzka, gdzie występują granity karkonoskie i strzegomskie.

Góry Świętokrzyskie: rejon Rudek k/Nowej Słupi, gdzie powierzchnię terenu budują skały iłowcowe dewonu i syluru.

Suwalszczyzna: obszar, gdzie powierzchnię terenu budują skały najmłodszego zlodowacenia.

Ważne uwagi:

Mapa przedstawia potencjalne ryzyko wystąpienia podwyższonych stężeń radonu w danym regionie, ale nie daje informacji o konkretnym poziomie radonu w poszczególnych budynkach.

Aby dokładnie ocenić stężenie radonu w swoim domu, należy przeprowadzić bezpośredni pomiar.

Powiązane produkty

Zgoda na pliki cookie